Onopordon , Ezelsdistel
Onopordum acanthium, de Ezelsdistel of Wegdistel
Acanthium betekent doorn. Onos betekent ezel, perdo is eten. De naam betekent dus ‘de doornige distel die door ezels wordt gegeten’. Porde betekent ook wind, dat zou weer kunnen betekenen dat de ezels winderig worden van het eten van deze distel.
Namen als Krebsdistel, Krampfdistel duiden aan waar hij kennelijk voor werd gebruikt.
De Ezelsdistel is een imposante verschijning: hij is 2-3 meter hoog met bladeren van wel meer dan driekwart meter lang. Hij wordt dan ook wel de boom onder de distels genoemd, of ook wel de koning onder de distels. De bladeren zijn viltig grijs en hebben scherpe stekels langs een golvende bladrand. Het bijzondere is dat de bladrand decimeters doorloopt op de de stengel, alsof stengel en blad zich vermengen. Veder zijn de bladeren wat vlezig- waterig en dus niet droog zoals andere distelsoorten. De bladeren worden naar boven toe minder groot en ongeveer halverwege ontspringen lange stevige stengels, als een kandelaar. Het geheel heeft zo min of meer de vorm van een een zandloper cq een X. Aan het eind van een tak verschijnt een magenta bloem uit de stekelige bol.
De wortel kan tot 1 meter diep gaan. Aan de basis is de stengel soms wel 10cm dik.
Een andere naam is Scottisch thistle. Hij staat in Schotland in hoog aanzien. In de tiende eeuw werd namelijk een nachtelijke aanval van de Vikingen ontdekt dankzij de ezelsdistel. De Vikingen liepen op blote voeten, trapten in de dorens, werden door hun schreeuw ontdekt en in de pan gehakt. Sindsdien heeft eeuwenlang de distel in de schotse vlag gestaan. Er was zelfs een hoge orde, de orde van de distels, die in de 16e eeuw door 12 ridders werd vertegenwoordigd. De distel was in het algemeen een symboolvan verzet en van onaantastbaarheid.
De Onopordon kan uitermate goed tegen droogte, het is een zogenaamde xerofyt (xeros = droog). Hij komt overal voor, maar is vooral thuis in steppegebieden in Hongarije en Oekraine waar de zomers lang en droog zijn. Hij is een pionierplant, en heeft hij baat bij verstoorde grond. Langs wegen is dat snel het geval: Wegdistel. In Amerika is hij sinds de 60er jaren van de vorige eeuw gesignaleerd en heeft zich in dertig jaar over heel Noord-Amerika verspreid. Daarbij wordt hij als onkruid gezien, omdat hele vlaktes onbruikbaar worden voor vee en andere dieren – een veld van ezeldistels is ondoordringbaar.
De bloeiwijzen zijn eetbaar net als artisjokken. De stengel zou geschild als asperge gegeten kunnen worden. De smaak is wel bitter, en er zitten ook looistoffen in. En flavonen.
Van de werking is nog heel weinig onderzocht, er zou wel een Russische publicatie zijn waarbij de werking op het hart gunstig was. Indicaties voor kanker, ulcera, kramp en slijmvorming zijn niet gedocumenteerd en onzeker. Cardiodoron, Primula Onopordon, is een antroposofisch middel voor het hart en is wel uitgebreid onderzocht. Het werkt in de praktijk goed bij hartritmestoornissen en als algemene ondersteuning voor het hart.
De ezelsdistel is krachtige verschijning met imponerende stekels. Antroposofisch kun je spreken vanmars-kwaliteiten. Hij is ook mans-groot, een flinke gestalte. Tegen zo’n verschijning zeg je “U” : Jupiter kwaliteit.
Hij heeft een sterke relatie met het aardse. Hij is thuis in de droge vlakten van de steppen waar het etherische, dat in het waterige werkt, nauwelijks werkingsmogelijkheid. De Onopordon kan dat doorstaan en is dus etherisch heel sterk .
Huib de Ruiter
