Gezond de herfst door

adviezen bij verkoudheid, griep en koorts

door Elise Tibben-Verloop

De herfst is het meest wisselvallige en onvoorspelbare seizoen van het jaar. De ene dag kan het nog heerlijk ‘zomers’ najaarsweer zijn, de volgende dag waait er misschien een stevige herfstwind en is het guur en koud. Veel mensen, met name kinderen, lopen in deze tijd een verkoudheid op.
Bij ‘verkouden’ denk je aan kou. Toch hoeft blootstelling aan koude, tocht of wisselende weersomstandigheden niet altijd te leiden tot een verkoudheid. Of je al of niet ziek wordt heeft alles te maken met de staat van je immuunsysteem. Je bent ‘vatbaar’ voor verkoudheid of griep wanneer je afweersysteem verzwakt of (nog) onvoldoende ontwikkeld is.
In zo’n situatie heeft een virus meer kans zich te ontwikkelen.
Bij een goede weerstand hoef je niet verkouden te worden, zelfs al adem je een verkoudheidsvirus regelmatig in.
Een verminderde weerstand kan o.a. ontstaan door (een combinatie van) bijvoorbeeld vermoeidheid, stress, een chronische ziekte, koude, tocht of andere factoren.
Bij heel jonge kinderen is het immuunsysteem nog ‘onrijp’. Zij moeten nog leren om tegen verschillende virussen en bacteriën weerstand op te bouwen.
Vandaar ook dat veel jonge kinderen, zeker wanneer ze veel in aanraking komen met andere kinderen (thuis, crèche, gastoudergezin, kleuterschool) zo vaak verkouden zijn of koorts hebben.
Als een kindje koorts heeft kan dat voor de ouders een heel spannende ervaring zijn. Zeker bij een eerste kind. Heel jonge kinderen hebben vaak om de haverklap wat verhoging of een of meer dagen flinke koorts. Dit kan over het algemeen absoluut geen kwaad.

Koorts
In tegendeel: koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam tegen een infectie. Het afweersysteem van het lichaam komt in actie en draait de ‘thermostaat’ wat hoger. Het voordeel daarvan is dat je hart sneller gaat kloppen en je zo via de bloedsomloop de cellen van je
immuunsysteem sneller kan aanvoeren.
Gifstoffen en dode ziekteverwekkers worden sneller afgevoerd.
Daarbij komt dat de virussen en bacteriën onder invloed van de koorts slomer worden, waardoor ze
gemakkelijker kunnen worden aangevallen en opgeruimd.
Koorts is dus een prachtig hulpmiddel van je kind om een ziekte krachtig te doorstaan en daarbij aan een gezonde weerstand te werken. Dat is ook de reden dat ik heel terughoudend ben met het
geven van paracetamol of andere koortswerende middelen. Liever geef ik kinderen ondersteunende middelen, die helpen de (koortsende) ziekte goed te doorstaan.

Ondersteunende middelen
Zo is het middel kinfludo een fijn middel bij koorts, griep en verkoudheid.
Dit middel dat speciaal is samengesteld voor kinderen bevat plantaardige en minerale stoffen (o.a. monnikskap, eucalyptus en heggenrank) die de zelfgenezende krachten stimuleren en het
lichaam doorwarmen.
Een dosering is bijvoorbeeld 5x daags 5 (jong kind) -10 korreltjes. Ook preventief kun je kinfludo gebruiken. In de herfst/wintermaanden 1 keer daags 5 (jong kind) tot 10 korreltjes.
Voor de nacht kan het helpen je kind een kamille-zetpil te geven (chamomilla comp).
Deze werkt ongeveer hetzelfde als kinfludo en zorgt daarnaast ook voor een rustiger slaap.
Een ander mooi middeltje zijn de zogenaamde citroensokjes, die je kunt geven om de koorts wat ‘af te leiden’. Door de sokjes wordt de warmte naar beneden/uit het lichaam ‘getrokken’. Dit mag alleen wanneer de voeten en handen van het kindje goed warm zijn (zie recept). Als het hoofdje erg heet is en de voetjes koud kan een warm voetenbadje helpen. De stuwing uit het hoofd wordt naar beneden geleid en het kind zal zich snel een stuk prettiger voelen.
Ook belladonna kan daarbij goed helpen, bijvoorbeeld als apis/belladonna cum mercurio korreltjes (4 keer per dag 2 tot 5 korrels).
Bij flinke verkoudheid met een verstopte neus is het ook verstandig om een ingesneden gehalveerd uitje op het nachtkastje te leggen…..
Meestal heeft dat snel succes.

Te hoge koorts
Citroensokjes bij hoge koorts: (alleen bij warme voetjes!)
– Neem een bakje water met een temperatuur die 1 graad lager is dan de koorts.
– Snij een citroen middendoor en plaats de twee halve citroenen met de platte kant op de bodem van de bak water.
– Snij de citroenhelften onder water in en druk de helften goed uit, zodat sap en aroma van de schil in het water komen.
– Drenk een katoenen kniekous of oude zwachtel in het water.
– Knijp deze goed uit en breng de kousjes of zwachtels aan van onder de voeten tot de kuiten
– Doe er een wollen sok overheen (bijvoorbeeld een wollen sok van jezelf of een ouder kind)
– Laat minstens 20 minuten zitten.
Ze mogen ook de hele nacht blijven zitten als dat prettig is of wanneer het kind is ingeslapen.

Etherische oliën
Weleda Eucalyptus Inhalatiespray kan ook uitkomst bieden. De vluchtige oliën ontsmetten de neus, de bijholten en de longen en maken dat je vrijer kunt ademen.
Je kunt de spray zo in de kamer verstuiven, of wat op een zakdoek spuiten en deze bij het hoofdkussen leggen.
Bij heel jonge kinderen ben ik met deze (lekkere, maar ook wel ‘scherpe’)
spray wat terughoudend. Ook sprayen of druppelen met fysiologisch zout of bijvoorbeeld rhinodoron neusspray geeft snel lucht.
Bij hoesten kan het prettig en versterkend zijn de borst in te wrijven met thijmolie of plantago bronchiaalbalsem (WALA). Thijmsiroop verzacht de keel en verlicht de luchtwegen. Tussikind (VSM) is ook een goed zelfzorgmiddel bij hoest.
Als een kind ‘s nachts veel hoest kan een wollen hemdje met mouwen of een wollen vestje verlichting brengen. Dit geeft een extra bescherming en verwarming van het borstgebied.
Bij koorts is het raadzaam de temperatuur in ieder geval rond 4 uur
‘s middags op te meten. De lichaamstemperatuur is dan het hoogst.
Wanneer een kind dan nog verhoging heeft en de volgende ochtend koortsvrij is, is het verstandig het kind nog minstens een dag thuis te houden. Het ziekteproces kan onnodig verlengd worden wanneer je je kind te vroeg weer naar school of de crèche laat gaan.

Rust
Een te veel aan zintuigindrukken is, zeker voor een ziek kind, erg belastend. Daarom ‘hoort’ een ziek kind liefst thuis, binnen, in een rustige omgeving (zonder tv), zodat het de ‘aandacht’ bij zichzelf kan houden en alle energie kan gebruiken om de ziekte op een gezonde,
ongestoorde manier te overwinnen. Strikte bedrust is niet nodig. Een kind met verhoging zal ook af en toe gewoon lekker gaan spelen.
Zorg bij koorts wel dat je kind voldoende vocht binnenkrijgt. Bij koorts kan veel extra vochtverlies optreden. Zuigelingen en jonge peuters zijn erg gevoelig voor uitdroging. Een zuigeling kun je wat vaker aanleggen of een flesje (of lepeltjes) water geven. Oudere kinderen krijgen regelmatig extra water, kruidenthee of (vers geperste) sapjes. Een ‘limonade’ van bijvoorbeeld Duindoornelixer (veel vit. C) of Sleedoornelixer (vitaliserend) van Weleda is een welkome aanvulling.

Wanneer de arts bellen
Wanneer de koorts langer dan 5 dagen aanhoudt en dan niet geleidelijk minder wordt is het raadzaam even contact op te nemen met de praktijk.
Dit geldt ook voor gevallen waarin de koorts een tijd hoog is (> 40 graden) en het kind een heel zieke indruk maakt. Sommige kinderen kunnen met een temperatuur rond de 40 graden nog heel ‘tierig’ zijn. In zo’n geval kun je het rustig aanzien.
Wanneer een kindje te weinig vocht binnen krijgt, niet meer plast en/of langer suf, apathisch of niet aanspreekbaar is moet de huisarts altijd gewaarschuwd worden.
In de koude maanden van het jaar is het extra belangrijk om aandacht
te schenken aan voldoende, goede kleding van natuurlijke materialen die het kind (ook binnen) goed warm houden.