De nieren

De Nieren

In het de innerlijk van de mens bevinden zich vier grote belangrijke organen, namelijk het hart, de longen, de lever en de nieren. Die hebben ook ieder een relatie tot de 4 elementen.
De nieren zijn verassenderwijze de organen van het luchtelement.

Lente –  Water –    Lever
Zomer – Warmte  -Hart
Herfst – Lucht   –  Nieren
Winter  -Aarde  –  Longen

Anatomie
Een mens is uiterlijk gezien symmetrisch gebouwd. Inwendig is er een onderscheid tussen zenuwstelsel en buikorganen. De hersenen zijn symmetrisch, sterk gevormd en zijn onbeweeglijk. Alles ligt vast. In de buik is er asymmetrie, zowel qua ligging als vorm: lever, maag, milt. Bovendien is en beweeglijkheid in het buikgebied. Hoe zit dat nu met de nieren?
Er zijn twee nieren. Deze symmetrie duidt op een verwantschap met de bovenpool. Ook andere fenomenen wijzen daar op. Onder de microscoop zijn de nieren dusdanig fijn uitgevormd, dat ze eerder aan de hersenen doen denken dan aan stofwisselingsorganen. Maar de nieren liggen toch in de buik? Het lijkt zo, maar het is toch anders: de nieren liggen buiten de buikholte, achter het buikvlies, naast de wervels met het ruggenmerg. De bovenpool met het centrale zenuwstelsel strekt zich door het ruggenmerg tot in deze regio van de nieren uit. Boven en onder komen hier in contact.De nieren bemiddelen tussen boven en onder.
Van de vier grote organen liggen longen, hart en lever dicht tegen elkaar aan. De nieren liggen los van deze drie. De nieren bewegen mee met de ademhalingsbewegingen. Op de ademhaling wiegen de nieren in een draaiende beweging heen en weer.
De nieren zijn vrij klein, iets groter dan een handpalm; ze wegen ieder zo’n 150 gram.
De vorm is een ingestulpte, ingerolde vorm. Het is zo’n typische vorm, dat bonen niervormig genoemd worden.

De nierslagaderen behoren tot één van de eerste aftakkingen van de grote lichaamsslagader, de aorta. Per minuut stroomt één liter bloed door de nieren. Dat is 1/5 van de gehele bloedsomloop, heel veel voor een orgaan dat maar 1/250ste van het lichaamsgewicht uitmaakt. Per dag is dat zo’n 1500 liter bloed.
In de nier wordt het bloed gefiltreerd, een deel van het bloedserum scheidt zich af. Er wordt 160 liter filtraat per dag gevormd, een bad vol; toch wordt er maar 1-2 liter urine gevormd. Van de 160 liter wordt dus vrijwel alles weer teruggeresorbeerd. De nieren zijn hét orgaan van ‘water’ uitscheiding.

Luchtorganen
Er zijn redenen om te nieren toch voornamelijk als luchtorganen te bestempelen, ook al komt er zoveel water cq urine uit tevoorschijn. Er gaat namelijk ook heel veel lucht in de vorm van zuurstof doorheen. Het zuurstofverbruik van de nieren is 20x hoger dan te verwachten is vanuit hun gewicht. Het is het hoogste zuurstofverbruik van alle organen. Het aderlijke bloed dat de nieren verlaat is 0,1 °C warmer dan het slagaderlijke bloed. Per dag zou dat neer komen op het aan de kook brengen van 1,5 liter water. Die warmte ontstaat niet zomaar. Er wordt hard gewerkt in de nieren. Het gefiltreerde bloed, 160 liter, wordt intensief bewerkt bij het terugresorberen.
Zodoende hebben de nieren veel lucht nodig. Behoefte aan frisse lucht komt van de nieren, en sowieso de drang tot ademen. Geneesmiddelen voor astma zijn ook meestal verwant met substanties uit de bijnieren.
Als iets met zuurstof verbrandt ontstaat licht. In het lichaam is dat ook zo, al wordt dat dan een heel verfijnd licht. De nieren stralen ook licht uit. Het ondersteunt het denken, dat immers ook licht is (bv. er gaat mij een licht op). In de ogen van een mens, aan de doffe of de heldere blik, zien we of de nieren veel of weinig licht maken.

 

 

Bijnieren en de ziel
De bijnieren liggen als slappe mutsjes op de nieren. In de bijnieren bevinden zich krachtige hormonen. Het gaat hier vooral om adrenaline (ad ren = bij de nier), dat sterk met zielereacties als woede en stress verbonden is. Als het na een schrik vrijkomt uit de bijnier, maakt het een mens wakker, actief en opgewonden. Heel soms wordt deze reactie zo sterk dat men zich letterlijk doodschrikt. Met dit soort hormonen wordt duidelijk hoe de nieren met ons zieleleven verbonden zijn.
Ook het eerder genoemde luchtelement heeft met de ziel te maken. Onze ziel kun je ook de psyche noemen, en dat komt van het Griekse “psycho”= “ik adem”. Bij het uitblazen van de laatste adem, bij het sterven, verlaat de ziel het lichaam. Emoties drukken zich uit in de adem. (de adem stokt, hijgen van emotie, een zucht geeft lucht enz).
En daarbij is de mens in feite een lichtwezen. Zoals boven genoemd dragen de nieren daar aan bij door licht uit te stralen.
Lucht bestaat naast zuurstof grotendeels uit stikstof. Stikstof is in het lichaam in veel bewustzijn-verbonden substanties te vinden, zoals dopamine, serotonine en adrenaline. Coffeine bevat ook stikstof. In het bijniermerg vinden we dus adrenaline. Als stresshormoon geeft het afbraak in het lichaam. In de bijnierschors daarentegen bevinden zich heel andere stoffen, de zogenaamde corticosteroïden (cortex = schors, steroiden zijn hormonen). Voorbeelden zijn het bekende prednison, hydrocortison en ook wel cortison. Anabole steroïden worden deze ook wel genoemd Er ontstaat veel energie en opbouw.
De bijnieren hebben dus in het merg het afbraakprincipe (adrenaline), in de schors het opbouwprincipe (corticosteroïden).

Opbouwproces: de nierstraling
Het filtraat van het bloed wat in de nieren ontstaat is op weg naar de buitenwereld.
Als er niet teruggeresorbeerd zou worden, was het op weg naar het minerale, levenloze. Ook een beetje eiwit komt mee. Het filtraat met allerlei stoffen dreigt verloren te gaan, is ’ten dode opgeschreven’. Er vind echter intensieve reabsorptie plaats. In de reabsorptie worden de substanties gevitaliseerd en bezield. Dit heeft een stimulerende werking. Samen met de opbouwwerking van de bijnieren wordt een stroom van nieuwe, vernieuwde substantie aan het lichaam ter beschikking gesteld, de zogenaamde nierstraling. Die is heel belangrijk. Als die onvoldoende is komt het tot zwakte, lage bloeddruk, aambeien, te sterke menstruatie ed. Is de nierstraling te sterk dan kan hoge bloeddruk, stuwing en verkramping ontstaan.

Uitscheiden stikstof
De nieren scheiden water en afvalstoffen uit. Met name de uitscheiding van stikstof in de vorm van ureum is van groot belang. Een opstapeling van ureum in het bloed, zoals bij een zeer slechte nierfunctie aan het einde van het leven, leidt tot coma en uiteindelijk tot de dood. Ook het verwante urinezuur moet worden uitgescheiden. Als dat niet goed gebeurt slaat het neer in gewrichten en dan ontstaat jicht. Het is een wakker-makende stof. Het kan tot slapeloosheid leiden, maar te weinig geeft vermindering van concentratie en denkvermogen. Ooit merkte de beroemde Britse arts Sydenham dat hij steeds na intensief nadenken een jicht-aanval kreeg.
Coffeïne is heel verwant aan urinezuur.
De nieren kunnen de urine verdunnen of concentreren. Het concentreren kost het meeste werk. Als de urine donkergeel is hebben de nieren dus hard moeten werken en doen ze het goed – maar het is tegelijk ook een aanwijzing dat er meer gedronken moet worden!

De blaas
De blaas hoort ook bij de nieren, men spreekt wel van een nier-blaasstelsel. De blaas heeft ook iets met bewustzijn te maken, net als de nieren: ‘ik voel het aan m’n water’. Nervositeit werkt op de blaas. Snel aandrang en veel plassen is een bekend verschijnsel bij stress.

Nierconstitutie
De mens met een nier constitutie is levendig, sanguinisch (in het Duits: lufticus!), ev nerveus,
heeft een verhoogde basisspanning. Het is een mens die steeds bezig is met de indrukken van de wereld, van natuur, cultuur en medemensen. Er is een levendigheid, en daarmee ook een neiging tot verkramping. (spastische darm, astma).
Naast drukte en opwinding kan er ook apathie heersen. Na wind en storm komt de windstilte.
De angst van de nierenmens is de angst voor ziekten. De nieren verbinden namelijk het bewuste van de mens met zijn lichaam. Is deze verbinding niet in orde, dan is het lichaam niet als vanzelfsprekend een vertrouwd gebied. Er ontstaat onzekerheid en angst.
Bovendien is er de relatie van nieren met het autonome zenuwstelsel. Zo kunnen allerlei halfbewuste lichamelijke gewaarwordingen optreden die angst en onrust geven. Soms leidt een verkeerde ademhaling tot losmaking van het lichaam. Dat is zo bij hyperventilatie.
Bij hyperventilatie speelt het ademen een grote rol. Daar zijn de nieren ontregeld, vaak door angst maar soms ook door iets als een buikgriep, en dat geeft de gewaarwording van het loskomen van het lichaam, hetgeen weer nieuwe angst oproept.
Angst heeft veel met de ziel te maken. Samentrekking (angst, engte) is allereerst een eigenschap van het zenuwstelsel. Waar angsten escaleren, waar paniek ontstaat, zijn de nieren als zijnde zieleorganen, betrokken.
Fysiek zijn mensen met een nierconstitutie vaak goed gevormd, hebben een gemiddelde bouw, zijn levendig en beweeglijk, hebben niet zelden een blos op de wangen.

Gevoeligheid
De nieren zijn gevoelige organen. Bij kou kunnen kolieken of bloed in de urine ontstaan.
Zelfs luchtdrukverschillen beïnvloeden de uitscheiding van de nieren.
Koffie bevordert de urineuitscheiding, nicotine remt deze.

Transpiratie
Transpiratie als stress-verschijnsel heeft eveneens met de nieren te maken.

Transpireren is een nuttig verschijnsel en helpt om bij warmte de temperatuur op peil te houden. Maar het kan ook bij stress ontstaan, en kan dan hinderlijk ruiken. Voor dat vervelende transpireren, met name onder de oksels, is er een eenvoudig recept: natriumbicarbonaat. Het is ook bekend als bakpoeder, en is verkrijgbaar bij de drogist. Het is mild alkalisch, en dat is gunstig. Stress geeft namelijk niet alleen transpiratie maar ook verzuring. Van dit natriumbicarbonaat maakt men een papje, en wrijft daarvan iets in de oksel. Het resultaat is vaak verrassend goed.

Therapie
Voor de nieren is het van belang innerlijke bewegingen te reguleren. Rustig eten, niet schrokken, is goed voor blaas en nieren. Haasten belast de nieren. De Paardestaart, Equisetum arvense, ook bekend als Heermoes, is een plantaardig oergeneesmiddel voor de nieren. Dagelijks een kop heermoesthee (bij de natuurvoedingswinkel verkrijgbaar) is heel goed voor de nieren en ook voor de blaas bij blaasontsteking.
Koper is het metaal voor de nieren. Koperzalf op de nierstreek werkt ontkrampend en harmoniserend voor de nieren.

 

Huib de Ruiter